Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010

Φωτογραφικό Αρχείο από Πρεβεζα

Πέμπτη 22 Απριλίου 2010

Ξενώνας στο χωριό Θεοδωράκι







Αντικείμενο είναι ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός σε περιβάλλον στο οποίο οι οπτικές παράμετροι των επιμέρους μορφών και συνόλων των υπαρχόντων κτισμάτων έχουν βαρύνουσα σημασία για την επιδιωκόμενη έκφραση της λειτουργίας και της ιδέας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.

Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ


Η πολεοδομία συγκροτείται στις αρχές του 20ου αιώνα σαν ένα σύνολο από πρακτικές, θεωρητικές και επιχειρησιακές, που αποσκοπούν να θεμελιώσουν πάνω σε ένα λόγο επιστημονικού ύφους την οικοδόμηση μιας τάξης στον χώρο της πόλης, προσαρμοσμένης στην κοινωνία του βιομηχανικού καπιταλισμού.

Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει την Πρέβεζα με μεγάλες καταστροφές από τους βομβαρδισμούς, όπως και τις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας. Η διαδικασία της ανοικοδόμησης ξεκινά. Στη μεταπολεμική κτιριακή παραγωγή παρατηρείται όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα χαμηλή ποιότητα με κυριαρχία της πολυκατοικίας. Το φαινόμενο της έντονης ανοικοδόμησης παρατηρείται να έχει την τάση ενοποίησης των διαφόρων γειτονιών καθώς οικοδομήθηκαν οι ακάλυπτοι, κυρίως περιβόλια, που διαχώριζαν τις παλιές γειτονιές σύμφωνα με τους τότε όρους δόμησης. Δεν θεωρείται ανάγκη η διατήρηση τοπικών χαρακτηριστικών με απόρροια να χάνονται στοιχεία τα οποία έδιναν την ιδιαίτερη παραδοσιακή ταυτότητα στην πόλη μας. Η επέκταση της πόλης γίνεται εκτός συγκεκριμένου και εγκεκριμένου σχεδιαστικού πλαισίου και οι υπηρεσίες της πολεοδομίας έρχονται μετέπειτα να εγκρίνουν την υπάρχουσα κατάσταση καθ’ όλη την διάρκεια του μισού του 20ου αιώνα. Η κατάσταση συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.


Όσον αφορά τις χρήσεις γης, σήμερα οι κεντρικές λειτουργίες της πόλης αναπτύσσονται σε ένα εκτεταμένο πλέγμα. Οι χρήσεις γης μέσα στον πλέγμα δεν διακρίνονται. Λιανικό και χονδρικό εμπόριο, εξυπηρετήσεις, διοίκηση αναψυχή κτλ. συνυπάρχουν και μόνο κάποιες χονδρικές προτιμήσεις θα μπορούσαν ίσως να διαπιστωθούν: το χονδρικό εμπόριο προς το βόρειο τμήμα, η αναψυχή προς την παραλία, η διοίκηση στο παλιό ιστορικό κέντρο.

Η Πρέβεζα είναι μια πόλη «πνιγμένη» στο πράσινο. Το πράσινο όμως αυτό βρίσκεται εκτός του ορίων της πόλης. Στο εσωτερικό της εντός τάφρου περιοχή της πόλης αισθητή είναι η έλλειψη επαρκών χώρων αναψυχής και πρασίνου. Το θέμα της έλλειψης ελεύθερων δημοσίων χώρων στο κέντρο της πόλης να θιχθεί. Τι συμβαίνει με μεγάλους εγκαταλειμμένους χώρους εντός του πολεοδομικού ιστού της πόλης; Είναι μια λύση η αξιοποίησή τους ώστε να ανακτηθεί ο δημόσιος χώρος μέσα από αυτούς. Μπορεί ο ελεύθερος χώρος μπροστά από τα ιαματικά λουτρά και κάτω από το φρούριο του Αγ. Γεωργίου να έχει χαρακτηρισθεί ως αστικό πάρκο στο γενικό πολεοδομικό αλλά βρίσκεται στην μία πλευρά της πόλης ώστε να εξυπηρετεί το σύνολο των κατοίκων της. Ακόμα, η πλατεία Ανδρούτσου, σημαντικός δημόσιος χώρος επαρκούν για την πόλη από άποψη επιφάνειας σύμφωνα με τα σταθερότυπα, πρέπει να επισημανθεί όμως ότι δεν εξυπηρετούν παρά μόνο τη γειτονιά του κέντρου και σε μικρότερο βαθμό το Τσαβαλοχώρι. Όλες οι υπόλοιπες πολεοδομικές ενότητες τόσο εντός όσο και εκτός τάφρου δεν έχουν διαμορφωμένες πλατείες.

Βέβαια υπήρξαν μέτρα που έδωσαν ανάσα στην πόλη μας. Η πρώτη δραστική αλλαγή ήταν ανάπλαση της περιοχής της παραλίας και της αγοράς. Πεζοδρομήθηκαν όλα τα κάθετα δρομάκια ανάμεσα στους δύο κεντρικούς παράλληλους πεζόδρομους (Εθν. Αντιστάσεως και Ελ. Βενιζέλου) όπως και τα δρομάκια ανάμεσα στον πεζόδρομο της Εθν. Αντιστάσεως και 21ης Οκτωβρίου. Επίσης αργότερα, η λεωφόρος Ειρήνης διαπλατύνθηκε, απέκτησε πεζοδρόμια και οριοθετημένες θέσεις στάθμευσης. Σημαντικό ακόμα γεγονός για την πορεία της αστικής μορφής της πόλης είναι «ο χαρακτηρισμός τμήματος της πόλης της Πρέβεζας ως παραδοσιακού και καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης των οικοπέδων αυτών». Αναγνωρίστηκε έτσι η ανάγκη διατήρησης του παραδοσιακού της ύφους. Εξυγιάνθηκε το κέντρο της πόλης. Μήπως η πεζοδρόμηση θα άξιζε να καταλάμβανε μεγαλύτερο μέρος του κέντρου όπως έχουμε παραδείγματα από μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις; Τέτοιες δράσεις, αποφασιστικές, παρ’ όλες τις έντονες αρχικές επικρίσεις δείχνουν μια βιώσιμη προοπτική. Τελευταία έχει γίνει ανάπλαση με πεζόδρομο και ποδηλατόδρομο ενός μέρους της τάφρου χαρίζοντας στους κατοίκους της πόλης μια ακόμα διαδρομή αναψυχής. Έχει όμως χρήση από τους πολίτες; Προσωπικά πιστεύω ότι πρέπει να ενταχθεί σε μια ενιαία πολιτική σχεδιασμού κυκλοφοριακής μελέτης με υποδομές που θα παρέχουν ασφάλεια στον ποδηλάτη και η οποία θα αφορά την καθημερινή ζωή των Πρεβεζάνων και όχι αποκλειστικά σε χρήση αναψυχής.

Η πόλη αναπτύχθηκε εκατέρωθεν της λ. Ειρήνης και της συνέχειάς της, της λ. Ιωαννίνων. Ο άξονας αυτός νότια κατέληγε στο λιμάνι ενώ βόρεια η συνέχειά της ήταν η εθνική οδός Πρέβεζας – Ιωαννίνων. Σήμερα ο άξονας αυτός συνεχίζει να «διχοτομεί» την πόλη. Επίσης, δεν υπάρχουν ικανοποιητικές οδικές υποδομές. Εκτός από τις λ. Ιωαννίνων και Ειρήνης στο υπόλοιπο οδικό δίκτυο της πόλης οι οδοί έχουν μικρά πλάτη οδοστρώματος, ανεπαρκή έως ανύπαρκτα πεζοδρόμια, χαρακτηρίζονται από κακή γεωμετρία και επικίνδυνη για την ασφάλεια χάραξη. Οι θέσεις στάθμευσης γενικά, δεν κατανέμονται ομοιόμορφα στην πόλη. Ως κοινόχρηστοι χώροι στάθμευσης χρησιμοποιούνται όπου είναι δυνατόν τα αδόμητα οικόπεδα ή άλλες εκτάσεις σε διάφορα σημεία της πόλης. Οι ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης παρά το σημαντικό αριθμό τους, δεν προσφέρονται για την εξυπηρέτηση της ζήτησης σε στάθμευση τις ώρες αιχμής. Ο μεγαλύτερος αριθμός θέσεων στάθμευσης, βρίσκεται σε pilotis. Σίγουρα αυτός ο τύπος στάθμευσης αποτελεί μια εύκολη λύση αλλά έχει σαν αποτέλεσμα να μην δημιουργούνται μέτωπα στους δρόμους οπότε περπατώντας η πόλη φαίνεται απρόσωπη και ψυχρή.

Οι μαζικές μετακινήσεις εξυπηρετούνται από ένα ιδιωτικό σύστημα αστικών συγκοινωνιών που λειτουργεί όπως και στις άλλες πόλεις της Ελλάδας σαν ανώνυμη εταιρία το οποίο δυστυχώς χαρακτηρίζεται χωρίς αναποτελεσματικό.

Η πόλη εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να διογκώνεται και αυτό χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Όσον αφορά τις νέες νομοθεσίες, αυτές θα πρέπει να προσαρμόζονται στο υπάρχον κτιριακό δυναμικό και να σέβονται την εικόνα της πόλης που προΰπαρχε και όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Όλες οι προσθήκες στην πόλη θα πρέπει να υπακούν στη νομοθεσία και να μην γίνονται άναρχα. Το νέο θα πρέπει να έρχεται σε αρμονία με το παλιό.

Απαραίτητη είναι η οικιστική επέκταση του οικισμού κάτω από τις κατάλληλες χωρικές συνθήκες ώστε να αποφευχθεί η ανεξέλεγκτη δόμηση. Επίσης, πρόβλημα στη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης είναι το γεγονός ότι δομείται μονοκεντρικά και η περιοχή εντός τάφρου έχει κορεστεί οικοδομικά. Ακόμα, χρειάζεται αναδιάρθρωση των χρήσεων και των δραστηριοτήτων. Θα πρέπει να «ελευθερωθούν» χώροι μέσα στην πόλη που δεν σχετίζονται με τη πολεοδομική της λειτουργία.

Ολοκληρώνοντας, η πόλη της Πρέβεζας έχει αρκετές δυνατότητες να γίνει μια «βιώσιμη πόλη». Ο δρόμος όμως για την βιώσιμη ανάπτυξή της είναι ακόμα μακρύς. Το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Πρέβεζας θα πρέπει να στοχεύει στη θέσπιση ενός πρότυπου προγραμματισμού, σχεδιασμού και διαχείρισης του χώρου που θα είναι εξειδικευμένο στο γεωγραφικό πλαίσιο, προσαρμοσμένο στο χαρακτήρα και το ρόλο της Πρέβεζας με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Για όλα τα παραπάνω δεν φτάνει βέβαια η νομοθεσία αλλά πάνω απ’ όλα είναι αναγκαία η αφύπνιση των κατοίκων της Πρέβεζας. Θα χρειαστούν δραστικά μέτρα για την πόλη για να σωθεί ότι απέμεινε από το παρελθόν της το οποίο θα συνθέσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πόλης έτσι ώστε να μην χαθεί προς χάριν αυτού του παρωχημένου μοντέλου ανάπτυξης.

Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2009



Για πρώτη λοιπόν φορά η πόλη της Πρέβεζας αποτυπώνεται το 1938 με κάθε λεπτομέρεια. Κάθε επόμενο σχέδιο θα έχει ως υπόβαθρο την αποτύπωση αυτή. Το σωζόμενο τοπογραφικό σχέδιο βρίσκεται στα αρχεία της πολεοδομίας του Δήμου. Αποτελείται από 87 πινακίδες διαστάσεων 50 εκ. επί 70 εκ. όπου έχει αποτυπωθεί ολόκληρη η πόλη σε κλίμακα 1:200. Επίσης, στα αρχεία υπάρχει ένα πολυγωνομετρικό και ένα τριγωνομετρικό διάγραμμα όπου φαίνονται οι μετρήσεις και τα σταθερά σημεία που βοήθησαν στην τοπογράφηση της πόλης. Σε αυτά υπάρχει η ημερομηνία που έγινε η τοπογράφηση (Ιούνιος 1938) καθώς και η υπογραφή του μηχανικού που έκανε την αποτύπωση. Έτσι μας διευκρινίζονται στοιχεία που μέχρι στιγμής ήταν άγνωστα και ακουγόταν αρκετή παραφιλολογία περί αυτών. Από τις 87 πινακίδες 4 έχουν χαθεί. Επίσης, από το πολυγωνομετρικό διάγραμμα δημιουργείται η εντύπωση ότι ίσως υπάρχουν και άλλες πινακίδες αποτύπωσης στο βόρειο τμήμα της πόλης.




Η έκταση που αποτυπώνεται στο σχέδιο του 1938 αφορά την εντός τάφρου περιοχή στην οποία περιορίζεται ακόμα η πόλη της Πρέβεζας. Από τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία γίνεται γνωστό ότι ο πληθυσμός της Πρέβεζας τότε ήταν περίπου 9.000 κάτοικοι.

Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης συγκεντρώθηκαν οι σωζόμενες πινακίδες του τοπογραφικού σχεδίου. Έγινε καταγραφή όλων των στοιχείων που μας δίδονται από το τοπογραφικό καθώς και ψηφιοποίησή τους. Καταμετρήθηκαν και κωδικοποιήθηκαν ένα-ένα τα κτίσματα για να προκύψουν συνολικά συμπεράσματα σχετικά με τη δομή και τη λειτουργία της πόλης. Έτσι προέκυψαν στοιχεία για το δομημένο και ελεύθερο χώρο, τα ύψη των κτισμάτων, τον τρόπο δόμησής τους, το οδικό δίκτυο αλλά και στοιχεία για κάθε κτίσμα μεμονωμένα. Τα στοιχεία αυτά συμπληρώθηκαν με πληροφορίες από δημοσιευμένες πηγές, για να προκύψει πιο ολοκληρωμένο και εποπτικό αποτέλεσμα.

Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2009

Η Πρέβεζα μπορεί να ανασάνει μέσα από τα στρατόπεδά της

Μπορούμε με ρεαλιστικές προτάσεις να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή που βρίσκεται πλέον όχι προ των πυλών, αλλά έχει επηρεάσει την ζωή όλων μας απόρροια της παγκόσμιας κρίσης. Οι επιστήμονες είδη «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου». Η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο είναι πολύ χαμηλή μειώνοντας έτσι τη βιωσιμότητα της πόλης μας. Η Πρέβεζα είναι μια πόλη με αρκετό πράσινο, αυτό όμως βρίσκεται έξω από τον αστικό ιστό της. Ο τρόπος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής δεν αφορά μόνο προσωπικές δράσεις κάθε πολίτη. Είναι θέμα πολιτικής! Αφορά μέτρα που πρέπει να θεσπιστούν, κινήσεις σχεδιασμού που θα προσδίδουν τη βιωσιμότητα που λείπει από τις περισσότερες ελληνικές πόλεις.


Τα στρατόπεδα «γεννούν» ιδέες ρεαλιστικές για την αξιοποίησής τους και μπορούν να προσφέρουν μια αειφόρο προοπτική. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πληγή στον αστικό ιστό της πόλης μας από την δραματική έλλειψη πρασίνου, η χρήση πρασίνου για αυτούς τους πλέον εγκαταλειμμένους χώρους είναι θεραπεία. Τα στρατόπεδα ίσως αποτελούν και την τελευταία ευκαιρία της πόλης μας για να ανακτήσει το δημόσιο χώρο της και το πράσινο. Δεν αναβαθμίζεται απλά ο πολεοδομικός ιστός της πόλης. Είναι μια απαραίτητα και ζωτικής σημασίας επιλογή η θα προσδώσει ποιότητα στην καθημερινή ζωή όλων μας.

Δεν χρειάζονται ούτε αστρονομικές δαπάνες για να εξυπηρετηθεί η φυσική ανάγκη όλων μας για το πιο απλό, το πράσινο. Οι μεγάλες εκτάσεις των στρατοπέδων μπορούν εύκολα να γίνουν σύγχρονα αστικά πάρκα, με συνδυασμό χρήσεων όπως αθλοπαιδιών, περιπατητών διαδρομών, πεζοδρόμων, εκθεσιακών χώρων οι οποίες δεν επιβαρύνουν την προτεινόμενη χρήση.

Θέσεις όπως το στρατόπεδο Κονουρή….., ακόμα και τα κάστα για τα οποία τόσα έχουν λεχθεί και η θέση «Παλαιοσάραγα», όπου προϋπήρχε κάστρο, πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος τους πλέον προς όφελος της βιωσιμότητας.

Η πόλη ασφυκτιά από την έλλειψη πρασίνου και είναι κρίμα η Πρέβεζα να χαρακτηριστεί ως «μπετονούπολη» χάνοντας την ανεκτίμητης αξία αισθητική της.

Διατηρητέα κτίρια στην Πρεβεζα